Το παιδί ξεδιπλώνει τις γλωσσικές του ικανότητες καθώς περνά ο χρόνος και το κάθε ένα έχει το δικό του ρυθμό. Μην ανησυχήσετε, εάν το παιδί σας αποκλίνει σε ορισμένα σημεία από το μέσο όρο, σε περίπτωση όμως που παρατηρήσετε 3 ή περισσότερες από τις παρακάτω δυσκολίες στο αντίστοιχο ηλικιακό στάδιο του παιδιού σας, επικοινωνήστε με τον παιδίατρο ή το λογοθεραπευτή σας.
Βρέφη και παιδιά 0 – 2 ετών:
- Δεν αναγνωρίζει γνώριμους ήχους και δεν εντοπίζει τον ήχο γυρνώντας το κεφάλι.
- Έχει δυσκολία στη μίμηση ήχων.
- Δείχνει πως δεν αντιλαμβάνεται το «ναι» και το «όχι» (στους 8-12 μήνες).
- Δυσκολία να αντιληφθεί και να ανταποκριθεί στο όνομα του.
- Δεν αναγνωρίζει λέξεις που σχετίζονται με συνηθισμένα αντικείμενα (π.χ. παπούτσι, χυμός, χτένα).
- Ελλιπές ενδιαφέρον όταν του μιλάς και δεν ακούει (σημαντική η βλεμματική επαφή).
- Δυσκολία κατανόησης και ανταπόκρισης σε απλές εντολές.
- Δεν παράγει καμία λέξη με σκοπό την έκφραση του (κοντά στο 1ο έτος).
- Δεν ηχολαλεί και δε χρησιμοποιεί μη καταληπτή ομιλία και νεολογισμούς (μετά το 1ο έτος).
- Αδυνατεί να συνδυάσει χειρονομίες με λόγο.
- Το εκφραστικό του λεξιλόγιο δεν αυξάνεται (5 -20 λέξεις, κυρίως αντικείμενα στο 1,5 έτος).
- Δυσκολεύεται να κάνει έκκληση για αντικείμενα που επιθυμεί.
- Δείχνει να μην αναγνωρίζει βασικά μέρη του σώματος.
- Δεν ανταποκρίνεται στην ερώτηση «τι είναι αυτό;»
- Το εκφραστικό του λεξιλόγιο είναι περιορισμένο (50 – 100 ή περισσότερες λέξεις στα 2 έτη).
Παιδιά προσχολικής ηλικίας 2 – 4 ετών:
- Ο λόγος του δεν γίνεται κατανοητός από ξένους.
- Δυσκολεύεται στην έκφραση της ανάγκης του για τουαλέτα.
- Δεν ενδιαφέρεται και δεν απολαμβάνει μικρές ιστορίες, τραγουδάκια και ρυθμούς.
- Αδυνατεί να κάνει ερωτήσεις με 1- 2 λέξεις.
- Η ομιλία του δεν έχει χρωματισμό στη φωνή (ειδικά στις ερωτήσεις) και δε χρησιμοποιεί πρότυπα επιτονισμού των ενηλίκων.
- Δυσκολία κατανόησης το “ένα” και τα “πολλά”, το “μέσα” – “έξω”, “πάνω” – “κάτω”, “μικρό” – “μεγάλο”.
- Το εκφραστικό λεξιλόγιο δεν αυξάνεται (φυσιολογικά υπάρχει ραγδαία ανάπτυξη κατά τη διάρκεια της περιόδου 2 – 3 ετών).
- Το μήκος των φράσεων του παραμένει μικρό, χωρίς να χρησιμοποιεί Υποκείμενο – Ρήμα – Αντικείμενο (τα υπόλοιπα γραμματικά λάθη είναι φυσιολογικά στην ηλικία των 3 ετών).
- Μιλάει με σιγανή φωνή.
- Δυσκολεύεται στην κατανόηση λειτουργίας των αντικειμένων.
- Δυσκολεύεται να ακολουθήσει εντολές που αποτελούνται από 2 -3 μέρη.
- Μπερδεύεται στην αίσθηση του παρελθόντος και του μέλλοντος και αδυνατεί να βάλει 2 γεγονότα σε χρονολογική σειρά.
- Δυσκολεύεται στη χρήση του «είμαι» και «είναι» στις προτάσεις.
Παιδιά προσχολικής ηλικίας 4 – 6 ετών:
- Δυσκολεύεται στην κατανόηση εννοιών των αριθμών ως το 3.
- Δεν αναγνωρίζει 3 τουλάχιστον χρώματα.
- Χρησιμοποιεί περιορισμένο λεξιλόγιο για την έκφραση του (900 ως 2000 ή παραπάνω λέξεων στα 4,5 έτη).
- Τα γραμματικά λάθη επιμένουν (μέλλοντας και παρελθόντας χρόνος, αντωνυμίες, προθέσεις στα 5 έτη ).
- Δε μπορεί να αναμεταδώσει με ακρίβεια μια μεγάλη ιστορία.
- Δυσκολεύεται να απαντήσει λεκτικά στο «γεια» και στο «τι κάνεις;».
- Έχει δυσκολία να θυμηθεί διαδοχικά τις μέρες της εβδομάδας ή να μετρά μηχανικά ως το 10.
- Δυσκολεύεται να μάθει ολόκληρα τραγουδάκια ή παιδικά ποιήματα.
- Δυσκολεύεται να συναναστραφεί και να παίξει με άλλα συνομήλικα παιδιά.
- Δε μοιράζεται εμπειρίες του σχολείου, των φίλων του και άλλων καταστάσεων της καθημερινότητας.
- Έχει δυσκολία να συγκεντρωθεί για αρκετή ώρα σε μια δραστηριότητα μέχρι την διεκπεραίωση της.
Παιδιά σχολικής ηλικίας 6 – 7 ετών:
- Δεν κατονομάζει κανένα ή πολύ μικρό αριθμό γραμμάτων και αριθμών.
- Δεν μπορεί να απαγγείλει το αλφάβητο και να μετρήσει μηχανικά ως το 100.
- Δυσκολεύεται να τοποθετήσει τους αριθμούς κατά σειρά.
- Δυσκολεύεται στη κατανόηση του «αριστερά» και του «δεξιά».
- Έχει δυσκολία στην κατανόηση των περισσότερων εννοιών του χρόνου.
- Οι περιγραφές είναι «φτωχές» σε λεξιλόγιο και σε περιεχόμενο.
- Δε χρησιμοποιεί κατάλληλα τη παθητική φωνή.
- Έχει μικρό μήκος προτάσεων.
- Δεν απασχολείται σε συζητήσεις ή ακόμα αποφεύγει να εμπλέκεται σε διαπροσωπικούς διαλόγους.